Nâng cao năng lực cho các Khu bảo tồn về bộ tiêu chuẩn hồ sơ Danh lục xanh IUCN

Tập huấn nhằm trang bị năng lực tự đánh giá và xây dựng kế hoạch cải thiện hiệu quả bảo tồn theo bộ tiêu chuẩn Danh lục Xanh (DLX) IUCN cho các Vườn Quốc Gia (VQG), Khu Bảo Tồn (KBT) và Ban quản lý Rừng phòng hộ (BQLR) trong vùng dự án. 

DLX IUCN là một chứng nhận toàn cầu, ghi nhận các khu đã đạt được các kết quả bảo tồn thiên nhiên thành công. Cốt lõi của DLX là một bộ tiêu chuẩn cung cấp quy trình xác minh, đảm bảo, trao chứng nhận cho những khu bảo tồnđáp ứng và duy trì được 50 chỉ số của 17 tiêu chí, được chia thành 04 hợp phần: quản trị tốt; thiết kế và lập kế hoạch tốt; quản lý hiệu quả và kết quả bảo tồn thành công. Bên cạnh việc xét duyệt trao danh hiệu, bộ tiêu chuẩn DLX còn được sử dụng để phân tích khoảng trống trong công tác quản trị, giúp các nhà quản lý đưa ra những giải pháp cải thiện vận hành và nâng cao hiệu quả.

Khoảng 40 cán bộ quản lý và chuyên môn đã tham gia tập huấn, bao gồm đại diện VQG Ba Vì, Chư Mom Ray, Côn Đảo, Pù Mát; KBT Thiên nhiên Ngọc Linh, Pù Huống, Pù Hoạt; BQLR phòng hộ Anh Sơn, Kỳ Sơn; BQL Khu Dự Trữ Sinh Quyển Miền Tây Nghệ An; Đại diện Cục Lâm nghiệp-Kiểm lâm/Bộ Nông nghiệp & Môi trường, FFI, và nhóm chuyên gia đánh giá DLX (EAGL).

Tại tập huấn, các đại biểu đã nghe các bài giảng, giải đáp thắc mắc và thực hành cách tự đánh giá dựa trên 17 tiêu chí và 50 chỉ số của DLX IUCN, từ đó xác định khoảng trống và xây dựng kế hoạch khắc phục theo từng hợp phần,..Theo đánh giá ban đầu, VQG Pù Mát là khu tham dự tập huấn có nhiều khả năng đạt DLX trong thời gian sớm nhất. 

Ngoài phiên thực hành, các đại biểu đã lắng nghe chia sẻ kinh nghiệm từ VQG Cát Tiên về quá trình hoàn thiện hồ sơ theo Bộ tiêu chí DLX IUCN. VQG Cát Tiên là KBT thứ hai tại Việt Nam đạt được chứng nhận DLX IUCN vào tháng 6/2024, sau KBT Thiên nhiên Đất ngập nước Vân Long. Đây là thông tin rất hữu ích cho các KBT nói chung và VQG Côn Đảo nói riêng, hiện đang ở những bước cuối cùng trong việc đánh giá DLX.

“Tập huấn này rất có ý nghĩa với các KBT. Trước đây, VQG Pù Mát cũng đã biết sơ qua về DLX, qua cuộc hội thảo này đã biết rõ hơn về ý nghĩa, giá trị của danh hiệu, thông tin về quy trình, hồ sơ, thủ tục để đạt đc danh hiệu này. Hiện tại VQG Pù Mát đã và đang trong lộ trình xin đánh giá danh hiệu này và cũng đã cung cấp hồ sơ. Tuy nhiên, qua tập huấn này, VQG Pù Mát thấy cần phải bổ sung thêm hồ sơ và mong được hội đồng xem xét chấp thuận trong thời gian sớm nhất”. Ông Lê Anh Tuấn – Giám đốc VQG Pù Mát chia sẻ.

Mr. Le Anh Tuan - Director of Pu Mat NP (right) discussed at the training © IUCN Viet Nam

Một số ý kiến chuyên gia cho rằng Tiêu chuẩn Danh lục Xanh có tính nhất quán trên toàn cầu nhưng cần áp dụng linh hoạt theo bối cảnh địa phương. Việc tham khảo tài liệu và kinh nghiệm từ các KBT đã đạt chứng nhận như VQG Cát Tiên rất có giá trị cho các ứng viên mới.

Tham gia DLX sẽ giúp các KBT đạt được sự công nhận quốc tế về kết quả bảo tồn, phát triển du lịch bền vững, quản trị tốt. Tuy nhiên, một số đại biểu vẫn cho rằng lợi ích của danh hiệu vẫn chưa rõ ràng, chưa đủ mạnh để tạo động lực cho các KBT tham gia, thường đòi hỏi thời gian dài và nhiều nỗ lực tài chính cũng như năng lực kỹ thuật. 

Để khuyến khích và tạo điều kiện hơn nữa cho các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên tham gia và nhanh chóng tiếp cập chương trình Danh lục xanh, cần xây dựng các văn bản hướng dẫn của cơ quan quản lý nhà nước về việc vận dụng các tiêu chuẩn DLX trong đánh giá hiệu quả quản lý tại các VQG và KBTN”, Ông Nguyễn Hữu Dũng – thành viên nhóm Chuyên gia Đánh giá về Danh lục xanh (EAGL) – chương trình Danh lục Xanh IUCN cho biết.

Dự kiến trong thời gian tới Dự án BLF sẽ tiếp tục hỗ trợ các KBT hoàn thiện hồ sơ DLX IUCN, góp phần thúc đẩy nền tảng vững chắc hơn cho bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam.